Browsing Category

Blog

#Maeztubidaia

Posted on 04/02/2018

ESTELLA EZ DA EGUN BATERAKO BAKARRIK

Santiago bidean bertan, Lizarra hain aberatsa da paisaian, artean eta kulturan, denbora bat bertan igarotzea pena merezi duela. Edota askotan bertara itzultzea. Gogorarazi behar da baita ere bere ingurua interes handikoa dela.

Duela denbora asko Patrimonio para Jóvenes-ek San Pedro de la Rúa bisitatu zuen. Eliza izugarria, zaharberritua, eskailera eta sarrera ikusgarriekin, baitaratzera bultzatzen duen barrualdearekin eta klaustro interesgarri batekin ere.

Oraingo honetan, justu horren aurrekaldera joan gara: Gustavo de Maeztu museora. Arretaz ezagutzera gonbidatzen zaituztet. Sartu hemen

GURE BISITA. ANTOLAKETA.

Azaro bukaeran eta abenduko lehen asteetan, museoko zuzendariarekin harremanetan jarri nintzen, Camino Paredes ekin eta bisitetaz arduratzen denarekin, Natalia Gentico. Adeitasun handiz gure bisitarekin laguntzera eta hura erraztera eskaini ziren. Clara Frago egin zituen lehen argazkiak eta kartela diseinatu zuen. Jada aurreko urtetik, elkartean gure jaudunaldiak komunikatzen interes handia ari gara jartzen.

Honela lan egin zuen Clarak goiz batean

Eta honela geratu zen kartela

A ze atsegina den mantso lan egitea, jente sutsuarekin eta prestakuntzan hainbeste maitasunekin inplikatzen denarekin.

Leku batean agertzen naizenero, eta bertakoek nigan uste osoa dutela ikusten dudanean izugarri eskertzen dut. Eta aldi berean erantzukizun handia sentitzen dut. Gu jasotzen gaituen erakunde baten altuerara egotean datza. Edo behintzat, saiatzea.

BISITA

“Los mundos de Maeztu” izenpean, Nataliak margolariaren egongelen zehar eramateaz gain, bere bizitzara, familiara, bidaietara, esperientzira, kezketara, garaiko testuingurura, eta honela, bere marrazteko erara eraman gintuen: Gaiak, pertsonaiak eta une bakoitzean aukeratutako koloreak.

Barre egiteko uneak ere egon ziren, mihisetako eszenak antzeratzen genituenean bezala.

“Los novios de Vozmediano” bezalako musika ere hautatu genuen margolanentzat. Nataliak Blur to the end, “Evening party” obraren parean etzutea proposatu zigun. Ikusi Evening party eta entzun kanta hemen.

Ez zen bertan bukatu alde kreatiboa. Gustavo de Maeztu museoa, hilabete batzuk iraungo dituen lan audiobisualaren abiapuntua da. Pistak ematen goaz eta hauek sare sozialetan jarrai ditzazkezute #Maeztuelviaje #Losextrañossucesos eta noski #Patrimonioparajóvenes -en.

Bukaeran Lizarra ederretik ibili ginen eta, nola ez, goiza janaurreko batekin errematatu genuen.

Ez dut sarrera hau bukatu nahi gai batez mintzatu gabe. Eta honakoa da gaia: gure aurtengo jarduerak eta martxan dagoen bideoa 2018 año Europeo del patrimonio cultural-aren zigilupean daude. Zigilua ikus dezakezute gure web orrian arrosa izugarri edeeeeeerreaan.

Hurrengora arte.

Blog

SAN MARTIN DE UNX-EN IBILALDIA

Posted on 11/01/2018

URTE HASIERAKO ELKAR AURKITZEAK

Gabonetan zehar elkar ikustea Patrimonio para jóvenes-en ohiko zerbait bat da. Oraingoan, San Martin de Unx izan da leku hautatua. Ujuétik oso gertu dago, ia aurreko urtean utzi genuen lekutik hastea dela esan daiteke. Edo, hobeto esanda, oso kilometro gutxitara. Bertako kaleetan zehar ibiltzea, herriaren goialdean dagoen San Martin de Tours eliza bisitatzea eta berriketa jostagarri batekin janaurreko bat hartzea. Beste gauza askoren hartean, 2018. urtean egin nahi genituzken irteerei buruz hitz egiten aritzea. Honelakoa izan zen geure goiza.

HAUSNARKETAK

Bisitaldi honek, erraza izan beharko zuenak, bere zati konplexuagoak izan zituen. Horietako bat, adin ezberdintasuna. Plazer bat da, behar bat dela ere esango nuke, neska eta mutil gazteagoak etortzea. Baina DBH 2ko jendea, 15 urte nagusiago diren profesionalekin batera izatea, lan eta hizketa, erritmo eta antolamendu ezberdinak izatera derrigortzen gaitu. ¿Nola gainditu dezakegu hau? Denon aldetik dagoen jarrera onari esker eta, azken finean, esperientziak denbora banatzen laguntzen dizulako, nolabait esateko.

Beste zati konplexu bat ere bazegoen: Honelako bisitaldiak eduki finkokoak ez direla Javierri ulertaraztea, ez dugula eliza bisitatzera datorren orori emango litzaioken azalpenik nahi. Asmo onarekin, publiko eta San Martin de Tourseko bisitak eramatera ohituta, azalpen (onak) baina desegokiak eta luzeak ematen zituen Javierrek gure jentearentzat. Laister ohartu zen arazoaz eta niri utzi zidan azalpenak ematen… Eta eskertu nion, asko eskertzen diot.

Hondarea bizi eta sentitzea, leku baten azalpen tekniko, kronologiko bat jasotzearen oso ezberdina da. Bisita luze horiek, zehatzak, profesionalentzat, Historiako ikasle, Artearen historiaren ikasle, eta interesa duten guztientzat oso behargarriak dira.

Patrimonio para jóvenes-en helburua, dagoeneko ez duenarengan interesa sortzea da. Beraz, bisitek berezko dinamika behar dute izan. Ikusten dutena, dakiten beste zerbaitekin erlazionatzea lortu behar dugu. San Martin de Tourseko kriptari buruz, gogoratzen al zarete San Salvador de Gallipienzoko kriptaz?

Gazteei hitz egiten utzi nien. Haien berezko interpretazioak egin zituzten San Martin de Unx-eko bataioko pila irudien aurrean. Ondoren, Javierrek egitarau ikonografikoa azaldu zuen.

Baina berriz ere Javierri gelditzeko eskatu behar izan genion 🙂 “Ikonografiari buruz…” galdera bat, zer da ikonografia???? Honela bakarrik jarraitu ahal izan genuen.

KRIPTARI BURUZ

Kriptara jeistea gehien gozatu zuten momentu bat izan zela uste dut. Eta sentipen anbiguoak sortu zizkien, sortu zizkigun: alde batetik leku txikiaren lilurapena, elizaren desnibel handi bat saihesten duenak, eta beste une batzuetara eramaten gaituenak. “Film batean izango bagina bezala da” esan zuen norbaitek. Beste alde batetik, zaharberritzearen txuri ia kutsugabea, asmatu daitezkeen polikromiaren abarrak… mmmm zein berria iruditzen zaidan kripta hau…

Guneetara sarbidea beti dugu gustoko. Eta gainera inspiradorea da. Clara Frago– ren El Patrimonio tiene vida berriz ikustera, edo lehen aldiz ikustera gonbidatzen zaituztet. Bideo horretan, San Salvador de Gallipienzoko kriptaren bideoak lilura berezia sortzen du.

ZOZKETA BAT

Urtean zehar askotan egiten ditugu zozketak eta lehiaketak (horretako dirua badugu jejeje). Urte hasiera, Errege egunaren bezpera, une egokia iruditu zitzaigun. Bisita honetan beraz, gau bat igarotzeko aukera zozkatu genuen (ostatua eta gosaria bi lagunentzat Hotel Heredad Beragu )

Hemen naukazue zozketaren unean, Javierren, gure gidariaren begirada arretatsuaren aitzinean, atzekaldean.

Poltsa paper txuriez beteta zegoen, tolestuta eta itxita. Paper baten bakarrik jartzen zuen “Heredad Beragu”. Paper hori ateratzen zuenak irabaziko zuen. Eta Marta Castaño izan zen. Begira zein pozik zegoen

UMORE APUR BAT

Ibiltzea, gazteenentzat korrika egitea, janaurrekoarekin batera, bisitaren amaiera izan zen. Katuen partaidetzarekin.

Gazteenak kaleetan zehar korrika igo eta jeisten egon ziren, kaleetatik galtzera eta aurkitzera jolasten, baita katuak jarraitzera ere. Herriko katuak… Zoaz haien bila… Baina, beno, denetarik egon zen, eta nagusiagoen hartean… hemen utziko dizuet argazki bat, mila hitz baina gehiago balio duena.

“A ze herri polita”, “Ez genuen ezagutzen”, “Zein ondo pasa dugun”. Hau entzutea, misio konplitua dela esan ahal izatea da, behintzat, misio konplitua urteko lehen bisitan.

Blog

Artea eta sukaldaritza. Uxue

Posted on 21/11/2017

Berriro ere Core fundazioarekin

2016. urtea Core fundazioarekin batera elkarlaneko jarduera batekin bukatu genuen. “Jendea ezagutu, ulertu eta gizarteratzeko”. Core fundazioa etorkinen atentzioan eta haien heziketan lan egiten du, eta lana aurkitzen laguntzen die, hau da, herri berrian bertakotzen laguntzen die. Honela, bazterketa sozialaren arriskua saihesten dute, baita bertatik sortutako beste arazo batzuk ere.

Sukaldaritza klaseak fundazio honen ariketen parte dira. Sukaldaritza ikastaro hauen partehartzaileak mamia eta kanutilloak egiten ikasi zuten aurreko urtean. Nafarroako ohiko postre hauek, Venta de Ulzamara askaltzera joatea bezain ohikoak dira. Eta horixe egin genuen, bertan askaldu. Ondoren partehartzaileek, errezetaren laguntzaz postreak egin zituzten Core-ren egoitzan

Uxue

Aurtengo helmuga Uxue izan da. Espainiako herri politenen zerrendan sartu da, eta arrazoi on batengatik izan dela baieztatu dezakegu. Gainera, Nafarroako leku deigarri eta berezienetako da. Etorri ziren neska batzuk Iruñara iritsi berriak ziren. Horregatik zeuden horren harrituta. Oraindik ez dira hirira ohitu eta dagoeneko herri bat bisitatzen daude, hain gertukoa eta aldi berean hain desberdina. Txundituta zeuden.

Herrian zehar ibili ondoren eta noski, Santa María bisitatu ondoren, ogi-mami famatuak ezagutzera joan ginen.

Mahaiaren inguruan

Egongelako beroa, Solen atsegintasuna ogi-mamien jatorria azaltzen eta dastatzeko janariak giroa lasaitu zuten.

Errezetarekin gelditu ziren eta Core-ren egoitzan sukaldatzen saiatu behar ziren. Zihurrenik haien lan berrietan, edo ezagutzen dituzten nafarroatarren hartean, ogi-mamiak sukaldatzen dakitela esaten dutenean txundituta utziko dituzte.

Iristen denaregandik ikastea

Bere herrialdetik joan behar izan denaren istorioak entzutea, dardararazten nauen zerbait da. Film bateko inguru bat dirudien herri batean hizketan ibiltzeak eta plater tipiko baten inguruan tertuliak, lehen loturak sortzen ditu. Berriro ere, hondare kulturalak loturak sortzeko gai dela erakusten dugu. Lotura berriak.

Eta hemen bukatzen dira 2017 hontako blogeko sarrerak. Urte izugarria izan da. Mila esker parte hartu duzuen guztioi. 2018an bueltatuko gara.

Blog

BEGIRATZERA IKASTEN

Posted on 02/11/2017

Ibilaldi bakoitzaren atzean, ideia bat.

Patrimonio para Jóvenes-en gertatzea ohikoa zen. Eta berriro ere gertatu da. Ekaineko arratsalde batean Urroz Villa ezagutzera gerturatu ginen. Iruñeatik gertu, San Martingo azokarengatik da ezaguna herria. (Hasi baina lehen, kontsultatu egitaraua hemen nahi baduzu) Bere azoka handia, eliza eta erretaularengatik da ezaguna. Paisaia ere izugarria da.

Bertan ezagutu genuen Urrozeko liburu saltzailea. Liburuz beteriko bere etxeak liluratu egin gintuen. Eta elkarrekin antolatu genuen urrirako ekintza bat. Urria… Hain urrun zegoen… Benetan zegoen hain urrun? …

Pertsonaiak liburuarekin Urrozeko erretaulean

Urria iritsi zen eta honela iritsi da kolaborazioa ere. Alde batetik, nagusiak Libros con Historia-ren egoitzan bildu ziren, liburuei eta arteari buruz hitz egiteko.

Aldi berean, txikienak erretaulari buruzko taller batean ari ziren lanean. Lehenengo begiratu, gunea ikusi, zein eszena ezagutzen dugu? Ikusten ahal ditugu pertsonaiak liburuekin? Nortzuk dira? Zer irakurtzen dute?

Erretaul batek agertoki eta irudi mordoa eskaintzen ditu batera, eta garrantzitsua da, veraz, irudien irakurketa ordena aurkitzen laguntzea. Esanahia banaka eta mezua elakrrekin.

Ulertzeko eta gozatzeko, prismatikoak erabiltzea proposatu genien. Gazteak bakarka eta humeak nagusien laguntzarekin.

Humeen erantzunei buruz

Humeek beti harritzen gaituzte haien logika izugarriarekin. Edo nagusi bati inoiz bururatuko ez litzaizkioken ideiekin. Ariketa hauetan, hitz egiten uztea oso garrantzitsua da, entzutea. Baita arrazoitzea eta haien erantzunen zergatia azaltzea ere.

Urrezko unea da haien behatzeko gaitasuna hobetzeko, imaginazioa eta haien izaera sortzeko.

Erretaula berrinterpretatzea

Erretaulera egindako bisitaren motzaren ondoren, atarira irten ginen. Bertan, mahai batzuetan, ikusitako liburudun pertsonaiak marrazteko proposatu genien.

Kartoi gogor batzuk ere eman genizkien, itsatsitako urre kolorezko kartulinekin, non argizarizko margoa jarri eta ondoren urratu egin zituzten. Honela kolorea eman eta marrazkiak pertsonaien erropetan nola egiten ziren ulertu zuten.

Ondoren, nahi izan zutenek, haien artelanak parrokian bertan utzi zituzten.

Eskerrak:

Mila esker Urroz-eko liburu saltzaileari gurekin lan egiteagatik. Mila esker udaletxeari eta parrokiari. Eskerrik asko gurasoei, zuen humeak ekintza honetara ekartzeagatik.

Urrozen inoiz egon ez zaretenoi, hasieran esandakoa; Orain une ona da. Azokaz goza dezakezute urriak 11 eta 12an.

Blog

Bidaia bat, arkitekto bat, kontaera bat

Posted on 12/10/2017

Ante la maqueta de la Catedral Nueva de Vitoria

Gabonetako goiz batean hasi zen guztia.

Urte hasieran Gazteiz ikustera joan ginen. Zehazki, Eliza Nagusi berrira eta Arte Ederren museora. Egun jostagarria izan zen, izotzean patinatu genuen gainera. Eta egun mesedegarria izan zen. Pertsonai mordoa ezagutu genuen: José Cadena Eleta apezpikua eta Julián Apráiz eta Javier Luque arkitektoak.

Aurkikuntzaren ondoren, ideia

Cadena Eleta nafarroakoa zen jaiotzez, Pitillas-ekoa. Eta Julián Apráizen lana Nafarroan eta bere inguruan gertatzen zen. Erraza zen beraz bidaiatzea, esploratzea eta ondoren azaltzea.

María Odériz y Marta Aparicio Apráizen lan guztiaren barrenean ibiltzeaz arduratuko ziren, ondoren Patrimonio para Jóvenes-eko kide eta lagun guztien aurrean azaltzeko.

Hemen doaz lapurpen moduan argazki batzuk.

Lehenengo, Pitillas.

Hau da Cadena Eleta. Gazteizko Eliza Nagusiko sustatzailea. Hari esker geratzen dira Pitillas herrian objektu liturgiko batzuk. Herri horretan Apráizek apezpikuaren arrebarentzat ere etxe bat eraiki zuen. Margarita izena zuen, horregatik ikus dezakezute teilatua margaritekin

Bilbo

Herri txiki bateko etxetik, Bilboko Kale Nagusi erdian dagoen eraikuntza batera. Espainiako banketxea. Antzinatasun klasikora daraman hizkuntza batekin, non ez den Mercurio-ren errepresentazioa faltatzen.

Etxe-aurre itzelaz gainera, operazioen patio karratua eta hura estaltzen duen kupula izugarria.

Espainiako banketxeko lankide guztien arreta ona eskertzen dugu. Izugarri arreta ona eskaini ziguten. Ascensión oso atsegingarria izan zen gurekin.

Oso pozik geratu behar izan zen Apráiz bere Bilboko lanarekin, sarrera nagusian bertan utzi zuen sinadura hain argiagatik imaginatzen dugu

Eta Bilbotik Arabar Errioxara

Landatar mundura itzultzen gara. Oraingo honetan Laguardia herri liluragarrira. Bertan, Apráizek San Raimundo hospitalea eraiki zuen. Gaur, etxe-aurrea besterik ez da mantentzen. Eraikitako beste zatia gaur egungo bigarren hezkuntzako institutuaren parte da.

Baina etxe-aurreak gaixoentzat egokitutako txokoaren ideia helarazten du. Paisai izugarriaz dago inguratuta. Paisaia eta aire garbia bilatzen saiatu zela nabaritzen da. Garaiko kronikak diotenez, hospitaleak une hartako aurrerapen handienekin kontatzen zuen.

Laguardiak gainera, bisitatzea merezi duen hondarea du. Santa María de los Reyes-eko arkupeak liluratu gintuen. Honelako lekuei, lan honetarako “El Universo visual de Julián Apráiz” deritzegu. Zer esan nahi dugu honekin? Apráiz-ek lehen eskuz ezagutu zituen eta zihurrenik bere eraikin neogotikoetan inspiratu zienak.

Eliza nagusiko proiektuaz gain, Apráizek estilo neogotikoan ere Augustin Zuluetaren bizilekuko kapera egin zuen. Gaur egun Arabako Arte Ederren museoa.

Burgos

Burgosen Apráizek eliza nagusiko orratzen zaharberritze proiektu baten egin zuen lan. Gainera, Javier Luquerekin batera, artzapezpiku jauregi berria eraiki zuen. Hemen dira berriz ere Cadena Eletaren ondoan. Hau da istorioa. Hemen irakurri daiteke.

Burgosen, artzapezpiku jauregia bisitatzeaz gain, Udaleko Artxiboan egon ginen, eta bertan izugarri tratu ona jaso genuen. Mila esker, Burgoseko udaleko artxiboari

Mila esker Apráizen familiari

Gazteizera bigarren itzuli bat egon zen. Oraingo honetan, Julián Apráizen biloba eta birbilobei bisitatzeko, haiekin daude Marta eta María. Maríak une hau aurkezpenean gogoratuko zuen geroago. Hain bihotz honekoak izateagatik eta egindakoa eskertzeagatik

Mencos-en Jauregian Tafallan

Marta eta Maríari gune eder bat prestatu genien haien lanak aurkezteko, Mencos-en jauregian.

Haien aurkezpenaren ondoren, askari on batez eta hizketa ederrez gozatu genuen. Julián Apráizi buruz lan egiten hilabete politak igaro ditugu.

Eta aurkezpen eguna izugarria izan zen. Benetan hain ondo pasatzen dugu Patrimonio para Jóvenes-en!!!!

Blog

PAISAIA INSPIRAZIO BEZALA

Posted on 01/10/2017

Europako Ondare Jaurdunaldiak zirela eta

Aurten, Europako Ondare Jaurdunaldien goiburua honakoa da: “Ondarea eta natura. Aukeraz betetako paisaia”. Patrimonio para Jóvenes-etik goiburu hau kontuan hartzen duten jarduera pare bat antolatu ditugu.

Aukeraz beteriko paisaia: Berrikuntza

Modaren bidez tradizioa eta oraina bateratzea. Hau izan da gure proposamena. Paisaia eta ondare kulturala diseinu inspirazio bezala.

Honela, Beatriz Azanza eta Ainhoa Arriazu, BeiA firmaren sortzaileak, Patrimonio para Jóvenes-ekin elkarlanean aritu dira. Neguko bilduma bat sortzea proposatu genien, bi osagaietan oinarrituta: Folklorea eta paisaia.

Folklorearentzat, Morón de Almazán-en Soriako janzki ezagunaren Museoko bilduman eta monumentuen enparantzan oinarritu ziren (begiratu blogeko aurreko sarrera, gazteleraz edota ingeleses aurkitu dezakezute).

Paisaiaren inspirazioarentzat Nafarroa aukeratu dugu. Gallipienzoko herria, Sanguesako merindadean.

Zergatik Galipentzu?

Paisaiaren aberastasunarengatik, bere antzinako kaleak film bateko antzeztokia dirudite, San Pedroko eta San Salvadorreko elizak. (Aurreko urtean San Salvador bisitatu genuen. Irakurri hemen) Eta Nafarroako jende askok oraindik ezagutzen ez duelako. Bisitatzea merezi duten herri txikiei atentzioa emateko era bat da.

Gainera, hotel txiki eta liluragarri bat dago. Heredad Beragu. Turismo kulturalean, kalitatezkoan, herrian bertan lana sortzean eta paisai eder baten barnean giro xarmagarri bat sortzean apustu egin du.

BeiA-ren bilduma berria aurkezteko toki ezin hobea zen.

ETA IZUGARRI ONDO PASA GENUEN

Eguraldi ona genuen lagun. Adin guztietako jentea, eta noski Beatriz eta Ainhoaren familikideak hotelean elkartu ginen. Amon-aitonak lehen ilaran, haien hilobei zoriontsu eta harro entzuten.

Asosiazioa aurkeztu zen ekitaldian, eta gero Galipentzu inspiraturako bilduma. Koloreak, apaingarriak, dena paisaian eta hotelaren dekorazioan zegoen inspiratuta.

Oso orijinala Aragoiko ibaiaren ibilbidea adorno bezala poltsaren barneko poltsiko moduan ikustea.

Aurkezpenak ordu erdi iraun zuen. Gero lorategiaz, ikuspegi ederrez eta askari izugarriez gozatzen igaro genuen arratsaldea.

Hotel Heredad Beraguko jabeen adeitasuna.

Eskerrak eman nahiko genizkien Patxi eta Ramon-i, Hotel Heredad Beraguko jabeak, harreragatik. Gugan apustu egin zuten eta gutaz fidatu ziren ekitaldia ospatzeko. Guztia izan zen arreta eta elkarlan liluragarria.

Giro internazionala

Mexiko eta Estatu Batuetako ikasle batzuk ere etorri ziren. Paisaiak txundituta utzi zien. Herri zaharretik paseatu ziren lagun berriekin, eta ezin zuten sinetsi ere egin honelako pelikulako antzeztokian aurkitzea.

Pena bat da ikasle askok denbora eta dirurik ez aurkitzea kilometroak ibili eta arratsalde batez honelako leku bat bisitatzeko.

Nafarroako hondareari denbora eskaintzeak pena merezi duela erakusten jarraituko dugu

Blog

VILLAMAYORREKO GAZTELURA IGOERA

Posted on 06/06/2017

UDABERRIKO IRTEERA ATSEGINGARRIA

Udaberri edo udazkenerako irteera bat. Bide erraza duen Gaztelurako igoera, oso desatsegina izan daiteke bero edo hotz gehiegirekin. Guri, egun freskoa suertatu zitzaigun, aurreko egunean euria egin zuen, eta ibilaldia zoragarria izan zen.

HERRI GARRANTZITSU BAT

Villamayor de Mojardín, Tierra Estellan aurkitzen da, Iruñatik 50 kilometrora eta Nafarroa Errioxarekin batzen duen Santiago bideko autobiaren alboan. Ain zuzen, horren leku onean aurkitzeagatik ezagutzen da azal-azaletik. Jende askok dio “bai, ikusi dut kotxean nindoala eta noizbait gelditu eta gaztelura igo behar dudala pentsatu dut, ikuspegiak izugarria izan behar du”. Edo, “a ze mahastiak” baina gutxi gehiago. Mojardingo Gazteluko upeltegietan eskontzak ospatzera joaten direnez gain.

SANCHO GARCÉS, IRUÑAKO ETA DEYOKO I. ERREGEAREN ALBOAN

Hemen gaude, Sancho Garcés-en estatuaren ondoan. Hura izan zen gaztelua musulmanei hartu ziena. Hortaz, bera izan zen hegoalderantz mugaldeak zabaldu zituena, Iruñako erresumako lurraldea handitzea ekartzen zuena.

Honela ikusten dugu gaur bere estatua, gazteluaren goialdera begiratzen, 908. urte inguruan begiratu izango zuen bezala.

IGOERA HASI BAINA LEHEN

Igotzen hasi baina lehen eta Sancho Garcén I-en eskulturaren alboan argazki hau atera baina lehen, San Andreseko eliza bisitatu genuen une batean. Ez genuen denbora asko igaro bertan, eguneko helburua gaztelua zen, baina xehetasun batzuetan arreta jarri genuen.

Adibidez, ateetako burdenerian. Lis lorearen itxura dute, Frantziako sinboloa. Santiago bidean dagoen Frantziar eraginaren adibide txiki bat.

Eta barruan, bitxi baten aurrean gelditu ginen, Mojardingo gurutzea, Nafarroako Erdi Aroko urregintzaren pieza interesgarrienetako bat. Hemen irakur dezakezue berari buruz gehiago. Hain zuzen ere, Julio Asunción izan zen haren argazkia eman zuena blog hontan argitaratzeko.

Nire hausnarketa neska-mutilekin ondorengoa izan zen: “Erromantikoa edo Gotikoa iruditzen zaizue? Zergatik? Atsegin duzue? Nola dago ikusgai bi arpegietatik ikusi ahal izateko? Bere fintasuna ikusi ondoren, hausnarketa bat egin genuen: Batzuetan, artelan bikainak ahaztu egin ditzazkegu, azkar joateagatik, ez fijatzeagatik edo handiena ez dela beti garrantzitsuena ez ulertzeagatik.

ETA GAZTELU GOIAN

Oso igoera entretenigarria izan genuen, hitz egiten eta noizbehinka ikuspegia behatzera geldituz. Hala ere, behin barruan gaudela ia dena hondakinak dira, ikuspegia zoragarria da. Gaur atsedenerako balio digun ikuspegi bat, baina duela asko zainketa eta zelata ikuspegia zena.

Gaztelu bateko bizitza nola izango ote zen hitz egin genuen, ea zaharra berregin eta berreraikitzea, edo hondamenak finkatzea zen hobe. Bakoitzak bere erantzuna pentsatu eta arrazoitu behar zuen.

Txantxetarako eta denari buruz hitz egiteko, eta datorren ikasturterako plan berriak egiteko denbora egon zen. Hau, blogeko 16/17 ikasturteko azkenaurreneko posta da jada. Gezurra dirudi, baina bai, denbora hegan doa.

Hurrengora arte.

Blog

Alcarriatik Nafarroara

Posted on 23/05/2017

Iruñara joatea?…

Iruñarrek, Cuencako eta Miranda de Ebroko lagun batzuekin Pastranara bidaiatu zutenetik, alderantzizko bidaia tokatzen zen. Ausartu beharra zegoen. Joan etorrian zebiltzanak, ausartu beharra zuten bai, ohiturekin amaitzera, jente berriarekin harremanetan jartzera, korreo bidez bakarrik hitz egin zuten familiekin elkarbizitzera. Celia eta nik alde batean eta bestean ematen genuenaren bermea zuten, besterik ez.

Zer datorkizu burura “Iruña” entzutean? – Izan zen nire galdera. San Fermin jaiak; bereziki, entzierroa. Berdina Nafarroari buruz.

Klixeen paradoxa

Sare sozialen munduan bizi gara, sarbide erraza eta azkarra daukagu edozein erako eduki edo informaziora. Eta hala ere, paradoxa moduan, klixeek jarraitu egiten dute, baita ezjakintasunak eta informazio ezak ere. Pastranakoa honakoa pentsatzen zuten: Nafarroa=Iruña=San Ferminak.

Nafarrek, Pastranara bidaia proposatu genienean, ez zuten lekuaren inguruko ezagutzarik.

Edukia hautatzea

Astebukaerako bidaia batean, gauza gehiegi ikusi nahai ez izatea da hoberena. Patrimonio para Jóvenes-etik gauza txikiak lortzea proposatu genuen, zehatzak eta eskuragarriak. Harresiak, Santiago Bidea, eta gastronomía izango ziren bisitaldiaren oinarriak. Ezin zen falta, jakina, entzierroaren ibilbidea, eta Nafarroaren Errenazimentuari buruz zertxobait, aurreko bisitaldiaren oinarria.

Zein berdea den Iruña!

Hiriarekin kontaktuan arreta deitu zien lehen gauza izan zen. Yamaguchi parkea, Gazteluaren itzulera eta Zaldi Txuriko bistak.

Udaletxeko plaza, mundo guztiari bezala, txikia iruditu zitzaien. Telebistatik eta txupinazoko argazkiengatik, jendeak handiagoa irudikatzen du. Parkeak, Gotorlekua, Alde Zaharra, Zaldi Txuria eta Iruña Café-a izan zen gure ostiraleko ibilaldi express-a.

Arratsaldeko seietan trenez iritxi zirela kontuan hartuta, ez zegoen gaizki. Eguraldi onak eta ordu aldaketa, egun luzeagoekin, asko laguntzen zuten.

Larunbata:

Goizean, harresien interpretazio gunera joan ginen. Bigarren Zabalgunetik paseoan joan ginen, Zezen plaza eta Media Luna-ren ikusiaz. Harresien interpretazio gunea atsegingarria da, bakoitzak nahi duen lekuan gelditzeko aukera eskaintzen du, eta erosoa da.

San Miguel parrokiako erretaularen bisitatxoarekin jarraitu genuen, Iruñako Katedralarentzat egin zen erretaula, eta agian, Nafarroako Errenazimenduko obra interesgarrienetako bat. Edo behintzat, gure eskura dagoen hoberenetako bat astebukaera estu honetan.

Nola begiratzen dugu erretaul bat? Kaleak eta gorpuak, eskulturak, kontatzen diren historiak. Zura zizelkatzea, horitzea eta erregostea izan ziren bisitaren oinarriak.

Nota hartu behar zuten, behintzat buruz. Hurrengo egunean beste erretaul bat ikusi behar zuten eta bakoitzat zein izan zuen gustokoen esan beharko zuen, eta zergatik.

“Klasiko galduezina Nafarroako udaberrian”

Honela definitzen da pintxoen astea bere web orrian. Eta kontuan izan genuen, noski izan genuela. Ibilaldi eta bisitaz beteriko goiz batek honelako zaporetsu bukatu behar zuen…

Eta hortan ere zorte ona izan genuen. Pastranako lagunen bisita pintxoaren astearekin bat zetorren

Eta Puente La Reina-n arratsaldea

Gure Pastranako lagunek Santiago Bideko zati bat ikusi zuten Iruñan. Baina Santiago Bideaz gain beste zerbait ikusteak ere pena merezi zuen. Puente La Reina aukeratu genuen. Santiago Bidearen zatia ibili genuen herrian zehar, zubiraino, eta ondoren askaria. Santiago Bideari buruz hitz egiteko aukera bat. Gutxinaka, Nafarroa urte osoan zehar zein interesgarria den ohartzen ziren gure lagunak, ez San Fermin astean soilik.

Igandea. Amaiera Ororbian

Historia hasi zen leku berdinean bisitaldia bukatzea. Bai, modari buruzko jarduera antolatzean, San Julian de Ororbia erretaulean hasi zelako truke historioa. San Julian de Ororbia izan zela istorio honen hazia esan liteke.

Zein erretaul duzue gustokoago, hau edo atzoko San Miguel? Ez zen guztien adostasuna lortu. Zein ezberdintasun ikusten duzue? Antzekotasunen bat?

Oroimena lantzeko, behaketa, eta batik bat erlazionatzeko eta alderatzeko galdera batzuk.

Ororbian Tere eta Miguel agurtu genituen, Patrimonio para Jóvenes-en senar-emazte oso maitatuak. Haien herrian hartu gaituzte bihotzez eta herri hau bisitatu dugun oro etxean bezala sentiarazi gaituzte. Hiru belaunaldiren bilera, ondare biziaren igorpena, elkarrizketaren bidez, bilgunea, tira, komunikazioa

Ororbian ez ginen txoko atsegingarriaz ahaztu, garbitokia. Zaharberritua eta oso ondo zaidua, etnografiari, ogibide zaharrei, bizitzeko era, eta zehazki, errekaren ondoko biziari buruz hitz egiteko leku ona. Batán de Villava-ko bisita gogorarazteko, negu hotz haietan. Ikasturtea badoa, badoa…

Asko gelditzen da egiteke

Behin bideak ireki direla, ibili egin behar dira, haietara bueltatu, iniziatiba berrietan pentsatu. Eta horretan gabiltza. Patrimonio para Jóvenes beti dago bidean. Hondarra utzi nahiean, oroitzapen ona, eta batik bat, batik bat, maitasuna eta parte-hartzaileen arteko komunikazioa sustatu. Aste ona izan

Blog

SAN CERNIN-EKO BURGUTIK

Posted on 25/04/2017

Ibilaldi berezi bat

Iruñako alde zaharretik ibilaldia egun batean egin daiteke. Goiz batean, ordubetean. Daukagun denboraren edo interesaren arabera. Posible da, herria aurkitzen duenak, eta Curia kalean gora doanak, Caballo Blanco-ra iristean, denbora luzea, baina oso luzea igarotzea, batik bat eguraldi ona badago. Denok nahi dugu ikuspegiez eta Mesoiaz gozatu, bai kanpotarrek eta baita bertakoek ere. Hemen ikus dezakezu Mesoiaren web orria. Iruñako burguak bisita adeitsu bat merezi dutela esan daiteke. Gai honi buruz gehiago jakiteko egin klik hemen eta ikusi, Iruñako burguak izena duen taberna bat ere badago. Hau da bere web orria. Guk goiz bat eskaini genion San Cernin-eko burguari. Eta era berezi batean egin genuen, garaiera handitik hasita.

Zabaltza bat Ansoleaga kalean

Lagun batek esan zidan bere zabaltzatik ikuspegi izugarri politak zeudela. Eta ez nuen zalantzarik izan. Humeekin joaten uztea eskatu nion, San Saturnino beste ikuspuntu batetik ikus zezaten. Bertatik gailentzen zen San Cernin, eliza hau ezagutzen den bezala.

San Franzizko plazako gaur egungo liburutegiko teilatuak aurrez aurre behatzea goiz hartako beste opari bat izan zen. Bere garaian “La agrícola” eraikina izandakoa, Banka eta Aseguruen Elkartearen ekimenez. Ondoren, Gran Hotel, denbora gutxiz.

Eraikin izugarria, historiarekin, sartu eta irten egiten gara gaur egun bertatik zihurrenik bere jatorriaren inguruan galdera askorik egin gabe. Cáramara de Comptos-en patio izugarria garaieratik ikustea ere gozamena izan zen. Leku pribilegiatu bat Cámara de Comptos-en arreta jartzeko eta eraikinaren historia errepasatzeko

Fermin Erbiti-ren liburu bat

“La Cámara de Comptos. Historias de la casa más antigua de Pamplona y su entorno” liburu izugarri ona da. 163 orrialderekin eta argazki mordoekin, era atsegingarri eta interesgarrian azaltzen du Cámara de Comptos eraikinaren ibilbidea, instituzioa eta inguruaren anekdota mordoa. Liburu hau izan nuen gidatzat ibilaldian zehar. Liburua irakurtzea gomendatzen dizuet. Iruñako eraikin zibil zaharrenaren erabilera mordo eta ezberdinak, dagoeneko existitzen ez den jauregi bat, gaur egun Mainsonave Hotelaren atzealdea dagoen lekua… txakolin baten historia, iruñako orfeoiaren egoitza… eta bitxikeri askoz gehiago irakur daitezke Erbitiren obra interesgarri eta dokumetatu honetan.

San Cernin-eko eliza

Edo San Saturninokoa. Bi izenekin da ezagun Iruñean. Bisita hau ere berezia izan zen. Eliza gotikoa kapila barrokoarikin konparatu genuen. Zer ikusten duzu bertan? Nabaritzen ahal dituzu bi lekuen arteko ezberdintasunak? Zeintzuk? Batek besteak baino gehiago baitaratzen zaitu? Zer iradokitzen dizu bakoitzak? Gotiko eta Barrokora hurbiltzeko modu bat egokia, esperientzia eta ikuspen pertsonalaren bidez. Orokorrean, denek zuten gustukoago gotikoa.

Argazkigintzarako aukera

Borja Centeneraren egun handia izan zen. Argazkilariak bakarrik sartzen diren zulotxoetan sartzeko aprobetxatu zuen. Atera zituen argazkiak paregabeak dira. Argazkigintza probatzeko esperientzia polita, leku ezberdinak esploratuz harrituta geratzeko.

Amaitzeko, sarrera

Eliza bisitatu ondoren, eta kalean jende gutxiago zebilela aprobetxatuz, visitaren amaieran sarrera arretaz ikusteko aukera izan genuen. Denak aurretik ikusi Gabe zuten zerbaitetan fijatu ziren: polikramiaren aztarnetan. Nola izango ote zen kolorea hainbat eta hainbat Erdi Aroko eraikinetan.

Goiza, indarrak pintxo batzuk janez errukuperatzen bukatu genuen. Pozik eta harrituta hiri batek bere historiaz kontatzen duen guztiarekin. Baldintza batekin kontatzen digu gainera: entzuteko, begiratzeko eta poliki poliki bere kaleetan zehar paseatzeko prest egotea, dena dakigula gure gain hartu gabe.

Beti egon daitezke sorpresak. Beti. Iruñakin mantso mantso paseatzera gonbidatzen zaituztet, bizi zareten hiri guztietan zehar. Egun ona pasa dezazuela.

Blog

IRUÑAKO HARRESIEN ERAISKETA

Posted on 11/04/2017

Irailetik, ikasturte hasieratik, ez genuen beste mahai inguru bat izan. Bilera hauek gure Nafarroako egitarau kulturalaren parte dira.

Oraingoan, gonbidatu bikaina izan genuen: Esther Elizalde Marquina. Estherrek Iruñako harresien eraisketari buruz egin zuen bere doktoretza-tesia. Orain irakaslea da Zaragozan.

Begikotasun eta atsegintasun handiarekin azaldu zizkigun iruñatarren XX.mede hasierako anekdota, zailtasun, atsekabe eta ilusioak.

Iruñako harresia bezain garrantzitsua den ondare baten alde gizatiarrenera gerturatzen gara.

Urtarrilean, Iruñako lehen zabalgunearen iguruan geratzen diren etxe originalak bisitatu zituztenei oso ondo etorri zitzaien hizketaldia.

Bilera internazionala izan zen gainera; Rumaniako, Peruko, Ameriketako eta Ekuadorreko lagunak etorri ziren. Denak oso interesatuak zeuden gaur egun bizi diren hiriaren historian.

Hiri bat gutxinaka ulertzen da, askotan ibili behar da hiriko kaleetan zehar, begietsi egin behar da. Ikusten dena erlazioantu eta ulertu behar da. Honela bakarrik maitatu daiteke leku bat. Herriak, hiriak, pertsonak bezala dira. Tratatu, ezagutu eta elkarbizi egin behar da ulertzeko eta maitatzeko.

Mahai inguru afariak duten eragozpena, argazkiei jokorik ematen ez dietela da. Hala nola, egon zen giroa eta ondoren etorri zen afari gozoa nabarmentzen dira. Eskerrik asko denoi parte hartzeagatik, eta Estherri etortzeagatik.

Older Posts

Newer Posts